STRONA GŁÓWNA

W ubiegłym tygodniu (11-12 września) w dobrzyckim pałacu odbyła się kolejna z serii konferencji naukowych organizowanych przez nasze muzeum. Tak jak w latach poprzednich, gościliśmy wybitnych badaczy dziejów ziemiaństwa z kilku ośrodków naukowych oraz licznych przedstawicieli środowiska muzealniczego z całego kraju.

Pierwszego dnia konferencji, w środę 11 września, dyskutowano przede wszystkim o problemach związanych z prowadzeniem prac badawczych nad rodami ziemiańskimi w ramach działalności muzealnej oraz możliwościach, jakie w tym zakresie stwarza współpraca z archiwami, bibliotekami naukowymi i badaczami uniwersyteckimi. Swoimi uwagami w tym zakresie podzielili się prof. dr hab. Kazimierz Karolczak (Rektor Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie), prof. dr hab. Jan Święch (Dziekan Wydziału Historycznego Uniwersytetu Jagiellońskiego), prof. dr hab. Jarosław Kita (Kierownik Katedry Historii XIX w. w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego), Henryk Krystek (Dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu), dr Anna Kołos (Dyrektor Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk) oraz Waldemar Rataj (Prezes Kolegium Wigierskiego), a wokół wszystkich wspomnianych wystąpień wywiązała się ożywiona dyskusja.

Drugiego dnia konferencji, w czwartek 12 września, przedmiotem obrad było zagadnienie podróży ziemian, poruszane również na tegorocznej wystawie czasowej eksponowanej w salach dobrzyckiego pałacu. Wstęp do dalszych rozważań stanowił referat poświęcony tematyce podróży szlachty w czasach rzeczypospolitej Obojga Narodów, wygłoszony przez dr. hab. Adama Kucharskiego z Instytutu Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. O podróżach ziemian jako przedmiocie badań naukowych niezwykle interesująco, ale i krytycznie, mówił prof. dr hab. Witold Molik (Kierownik Zakładu Historii Polski XIX i XX w. w Instytucie Historii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. dr hab. Jarosław Kita zajął się zagadnieniem popularnych niegdyś wyjazdów ziemian do dziewiętnastowiecznych kurortów i uzdrowisk, natomiast podróże działaczek organizacji ziemiańskich z Królestwa Polskiego omawiała dr Ewelina Kostrzewska z Instytutu Historii UŁ.

Wśród wygłaszanych w drugiej części konferencji referatów na tematy szczegółowe wymienić należy referaty o nowo odnalezionym pamiętniku młodej ziemianki z podróży w połowy XIX w. (prof. dr hab. Tadeusz Epsztein z Instytutu Historii PAN w Warszawie), na temat podróży pozasłużbowych ziemian-oficerów napoleońskich (Adam Paczuski z oddziału Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Toruniu), podróży artystycznych Fabiana Sarneckiego (Ewa Siejkowska-Askutja z Muzeum Narodowego w Poznaniu), podróży dawnych właścicieli Dobrzycy (Kazimierz Balcer) oraz pojazdów konnych używanych we dworach (Andrzej Novak-Zempliński).

Dłuższa dyskusja, rozpoczęta wystąpieniem prof. dr. hab. Kazimierza Karolczaka, koncentrowała się przede wszystkim wokół kwestii podniesionych w referacie prof. Witolda Molika i rozwijanych następnie przez pozostałych dyskutantów, dotycząc zwłaszcza kwestii najważniejszych postulatów badawczych, których spełnienie pozwoli być może na opracowanie w przyszłości syntezy wyczerpująco ukazującej zagadnienie ziemiańskich wypraw i wojaży.

Elementem obrad była również prezentacja tomu pokonferencyjnego z referatami z roku poprzedniego, poświęconym „Kolekcjonerom i artystom z dworów i pałacom”. Również referaty tegoroczne, podobnie jak w latach poprzednich, opublikowane zostaną tomie pokonferencyjnym, który stanowić będzie interesujące uzupełnienie dotychczasowych badań nad ziemiańskimi podróżami.