STRONA GŁÓWNA

Dziś mija 170 rocznica śmierci Adama Turny – brata Kazimierza, właściciela Dobrzycy. Adam Turno zmarł 8 lutego 1851 roku w wieku 75 lat w pałacu w Objezierzu należącym do jego syna Wincentego.

O Adamie Turno wielokrotnie wspominaliśmy w innych kartkach z kalendarza oraz w postach na facebooku. Mieliście Państwo okazję zapoznać się ze wspomnieniami zapisanymi w pamiętnikach, które są nieocenionym źródłem wiedzy na temat dziejów pałacu i rodziny Turnów.

Ze wspomnień Adama możemy czerpać wiedzę na temat dnia codziennego w dobrzyckim pałacu, relacji rodzinnych i ciekawych zdarzeń. W pamiętnikach wspomniane jest m. in. trzęsienie ziemi, które miało tu miejsce w roku 1824. Z jego wspomnień dowiadujemy się również jak wyglądała wyprawa do majątku Radziwiłłów na Wołyniu.

W maju 1835 r., na łamach wydawanego przez Antoniego Poplińskiego i Józefa Łukaszewicza i drukowanego w leszczyńskiej drukarni Günthera „Przyjaciela Ludu czyli tygodnika Potrzebnych i Pożytecznych Wiadomości” ukazał się zamieszczony poniżej tekst napisany przez, kryjącego się pod inicjałami T. A., ADAMA TURNO (1775-1851), brata zmarłego kilkanaście lat wcześniej właściciela pałacu, GENERAŁA KAZIMIERZA TURNO (1778-1817).

Jak przypuszcza Róża Kąsinowska, autorka monografii dobrzyckiej założenia pałacowo-parkowego, do napisania artykułu zobligowała autora zapewne chęć utrwalenia wśród Wielkopolan pamięci o polskości rezydencji w obliczu zbliżającej się wówczas nieuchronnie sprzedaży Dobrzycy w ręce niemieckie.

Adam Turno – bystry i uważny obserwator otaczającej go rzeczywistości, utrwalanej przezeń na kartach prowadzonego przez kilkadziesiąt lat dziennika, bez którego lektury nie może się dziś obyć żaden z badaczy dziejów ziemiaństwa wielkopolskiego – do tego zadania przygotowany był niewątpliwie bardzo dobrze. W prowadzonych przezeń zapiskach wartościowe z dzisiejszego punktu widzenia wzmianki o historii dobrzyckiego pałacu pojawiają się zresztą wielokrotnie – dla przykładu w 1840 r., już po wyzbyciu rezydencji przez Turnów, odnotował on zamalowanie przez nowych właścicieli dekoracji SALONIKU GROTESKOWEGO, odsłoniętych ponownie dopiero w półtora wieku później.

Zamieszczony tu artykuł, stanowiący najwcześniejsze opracowanie poświęcone historii Dobrzycy, odegrał niezmiernie istotną rolę w późniejszych badaniach nad dziejami rezydencji, a jego główne tezy (w tym zwłaszcza informacja o rozebraniu przez GENERAŁA AUGUSTYNA GORZEŃSKIEGO (1743-1816) starego zamku i wzniesieniu dzisiejszego pałacu jako całkowicie nowej budowli) stały się kanonem wiedzy na ten temat, powtarzanym przez kolejnych autorów aż do drugiej połowy XX w.

Zachęcamy do przeczytania w jaki sposób Adam Turno opisywał historię dobrzyckiego pałacu na kartach "Przyjaciela Ludu":

Pobierz tekst źródłowy:

„Przyjaciel Ludu”, nr 46 z 28.05.1835 r., w którym ukazał się zamieszczony tu artykuł dostępny jest na stronie Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej: