Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Polityka Prywatności    Informacja o przetwarzaniu danych osobowych    AKCEPTUJĘ
MZD logo Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy

 

 

STRONA GŁÓWNA

2020-05-08

8 MAJA 1885 R. - 135. ROCZNICA URODZIN ANTONINY CZARNECKIEJ

 

Dziś obchodzimy 135. rocznicę urodzin Antoniny Czarneckiej, córki Józefa Czarneckiego i Stanisławy z Lipskich. Jeszcze w czasach zaborów prowadziła tajne nauczanie, działalność kulturalną i parafialną. Jako wykształcona profesjonalnie pielęgniarka niosła pomoc rannym powstańcom wielkopolskim. Znając dobrze kilka języków, mogła służyć sprawie powstania jako tłumacz. W czasie wojny polsko-bolszewickiej jeździła z pomocą medyczną na wschód.

W jej życiu dało się zauważyć sympatię ku osobie Naczelnika Państwa, Józefa Piłsudskiego, wyrażoną poprzez pomoc uwięzionym w czasie I wojny światowej w Szczypiornie legionistom, a w okresie międzywojennym – aktywną pracę w Żeńskim Związku Strzeleckim i Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet, związanymi politycznie z obozem Piłsudskiego. Ostatnie lata przed wybuchem II wojny światowej spędziła w rodzinnych majątkach ziemskich, gdzie wytyczyła sobie zadanie prowadzenia działalności oświatowej wśród dziewcząt i kobiet wiejskich. Wiązało się to zapewne z jej feministycznymi poglądami i kwestią równego statusu kobiet i mężczyzn.



Antonina Czarnecka urodziła się w Jeziorach Wielkich w pow. średzkim  8 maja 1885 r., jako córka Józefa hr. Czarneckiego i Stanisławy z Lipskich herbu Grabie. Dzieciństwo "Anta" spędziła w majątku swojego ojca w Dobrzycy. Angażowała się w działalność oświatową i kulturalną. W 1916 r. pomagała założyć Towarzystwo Muzealne w Poznaniu, które zajmowało się zbieraniem i popularyzacją „pamiątek ojczystych”. W okresie zaborów w Dobrzycy udzielała potajemnych lekcji z zakresu polskiej literatury. W momencie wybuchu I wojny światowej mocno zaangażowała się w niesienie pomocy walczącym żołnierzom. W latach 1916-1918 działa aktywnie w Komitetach Niesienia Pomocy Polakom przebywającym w obozach jenieckich w Szczypiornie k. Kalisza. Byli legioniści więzieni byli w złych warunkach. Organizacja, w której działała Czarnecka, służyła im pomocą materialną oraz medyczną.

W momencie wybuchu powstania weszła w skład Rady Ludowej w Dobrzycy. Jej ojciec Józef, właściciel dóbr dobrzyckich, wraz z księdzem Stanisławem Śniatałą oraz przedsiębiorcą Stanisławem Zmyślonym reprezentował pow. krotoszyński w Sejmie Dzielnicowym w Poznaniu. W tym samym czasie Antonina Czarnecka włączyła się w akcję werbunkową ochotników, którzy mieli wesprzeć obrońców Lwowa. W 1919 r. podjęła pracę tłumacza w Komisji Międzysojuszniczej, działającej w Poznaniu. Wykorzystując dyplom siostry Czerwonego Krzyża rozpoczęła w 1920 r. pracę w szpitalu wojskowym na Wildzie, a następnie na Łazarzu w Poznaniu. Po wybuchu wojny polsko-bolszewickiej, z ramienia szpitala jeździła z pomocą medyczną na front do Słucka, do 4 dywizjonu artylerii ciężkiej i do strzelców białoruskich. Należała także do założycielek grupy Matek Chrzestnych 16. Pułku Ułanów Wielkopolskich, stacjonującego od 24 I 1920 r. w Bydgoszczy, w którym służył jej młodszy brat Stefan. Założyła bibliotekę tegoż pułku w Bydgoszczy. 

Antonina współpracowała także z innymi formacjami wojskowymi, np. 11. Pułkiem Ułanów Legionowych, stacjonującym w Ciechanowie. W 1923 r. przeniosła się do miejscowości Trzebosz, będącej wówczas własnością jej brata Stefana. Rozwinęła tam aktywną działalność społeczną. Została prezeską Żeńskiego Związku Strzeleckiego Oddziału Bojanowo-Trzebosz. Zrzeszał on dziewczęta wiejskie, które ukończyły już szkołę, a jego zadaniem było prowadzenie działalności w zakresie wychowania fizycznego. Powojenny Związek Strzelecki podlegał Ministerstwu Spraw Wojskowych (MSW) i należał do Polskich Związków Sportowych (PZS). Związany był ściśle z obozem Józefa Piłsudskiego. Antonina Czarnecka jako prezeska prowadziła w Bojanowie i Trzeboszu wśród nastoletnich dziewcząt działalność oświatową: kursy podstawowe, instruktorskie, pielęgniarskie, pogadanki, odczyty. Została także wybrana prezeską Związku Pracy Obywatelskiej Kobiet (ZPOK) w Bojanowie. Była to organizacja feministyczna, popierająca, podobnie jak Związek Strzelecki, politykę Piłsudskiego. Głównym jej zadaniem było dążenie do równouprawnienia kobiet i zwiększenia ich aktywności w życiu publicznym.

Ostatnie lata przed wybuchem II wojny światowej spędziła u boku brata Stefana w Dobrzycy. Za swoją działalność została odznaczona belgijskim Orderem Leopolda oraz uhonorowana licznymi medalami pamiątkowymi i dyplomami. Zmarła w wieku 81 lat, 16 stycznia 1967 r. w Krakowie, gdzie została pochowana na cmentarzu rakowieckim.

O Antoninie Czarneckiej pisaliśmy już odnośnie jej podróży do Paryża przy okazji naszej zeszłorocznej wystawy "Z przyjemności i z konieczności. Na szlakach Ziemiańskich podróży w XIX i XX wieku" oraz Międzynarodowego Dnia Ochrony Zabytków:
https://www.dobrzyca-muzeum.pl/kartka.php?id=580

FACEBOOK INSTAGRAM YOUTUBE TWITTER WCAG

Bądź na bieżąco

NEWSLETTER