Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Polityka Prywatności    Informacja o przetwarzaniu danych osobowych    AKCEPTUJĘ
MZD logo Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy

 

 

STRONA GŁÓWNA

2020-04-06

80 ROCZNICA ZBRODNI KATYŃSKIEJ - GEN. STANISŁAW HALLER


W Kwietniu tego roku obchodzimy 80 rocznicę Zbrodni Katyńskiej.

Pod pojęciem Zbrodni Katyńskiej kryje się zagłada polskich jeńców nie tylko w Katyniu, lecz także w Charkowie, Kalininie, Kijowie i Mińsku gdzie w sumie wymordowano 21 tysięcy Polaków. Wśród nich było również wielu przedstawicieli ziemiaństwa, oficerów, działaczy politycznych i urzędników.

6 kwietnia mija dokładnie 80 lat od wywiezienia gen. Stanisława Hallera z obozu w Starobielsku do Charkowa, gdzie został rozstrzelany wraz z innymi więźniami. Ta informacja jest ostatnim pewnym faktem o życiu generała zanim pojawił się na Liście Straceń pod pozycją nr 711.

Przybliżymy Wam więc historię tej postaci, która związana jest także z rodziną Czarneckich herbu Prus III. 5 czerwca 1929 r. Stanisława z Lipskich Czarnecka (1863–1948), wdowa po Józefie Czarneckim (1857-1922) właścicielu pałacu w Dobrzycy, wydawała pierwszą ze swoich ośmiu córek za mąż. Wybrankiem Zofii (1895–1990) został Stanisław Günther, siostrzeniec generała Stanisława Hallera. Na ślub, który odbywał się w dobrzyckim pałacu zaproszono także jego słynnego kuzyna - generała Józefa Hallera - który również przybył wówczas do Dobrzycy. Do dziś zachowała się fotografia ślubna wykonana na schodach pałacu, gdzie wśród licznie zgromadzonych gości odnaleźć można obu generałów. Nikt ze zgromadzonych wówczas gości zapewne nigdy nie przypuszczał co wydarzy się 10 lat później...


Fotografia ślubna Zofii i Stanisława Gunthera z 1929 roku.
Nad nowożeńcami stoi gen. Stanisław Haller, obok brat panny młodej Stefan Czarnecki, a w trzecim rzędzie na środku gen. Józef Haller



Stanisław Haller de Hallenburg herbu własnego urodził się 26 kwietnia 1872 r. w Polance Hallera w Galicji. Był synem Władysława Hallera de Hallenburg i Lucyny z domu Urbańskiej. Karierę wojskową rozpoczął w latach 1894–1918 w służbie cesarskiej, początkowo jako dowódca plutonu. W styczniu 1916 r. został dowódcą pułku artylerii na froncie włoskim. Po zakończeniu I Wojny Światowej zgłosił się do Wojska Polskiego gdzie 18 listopada 1918 r. został szefem Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków”. W 1920 r. podczas wojny polsko–bolszewickiej dowodził 13 Dywizją Piechoty, przyczyniając się do zwycięstwa nad I Armią Konną Siemiona Budionnego. W okresie międzywojennym, w latach 1923–1925 był szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. W czasie przewrotu majowego w 1926 r. był szefem sztabu wojsk rządowych – następnie, jako przeciwnik Piłsudskiego, złożył dymisję i przeszedł do rezerwy osiadając w rodzinnym majątku. W sierpniu 1939 r. zgłosił swoją gotowość do ponownego wstąpienia do armii. W tym celu wyjechał na wschód, gdzie po agresji Związku Radzieckiego na Polskę został aresztowany i osadzony w obozie w Starobielsku.

Obóz w Starobielsku, w którym przetrzymywano polskich jeńców, założono na terenie klasztoru prawosławnego otoczonego murem. Więziono w nim około 4000 oficerów zawodowych oraz rezerwy. Ich połowę stanowiła kadra oficerska wzięta do niewoli po kapitulacji Lwowa. 5 kwietnia 1940 r. rozpoczęto likwidację obozu, a jeńców przewożono w kolejnych dniach pociągiem do oddalonego o około 230 kilometrów Charkowa. Tam, w podziemiach więzienia, rozstrzeliwano ich strzałem w tył głowy. Ciała transportowano do oddalonego od miasta o 8 kilometrów Piatichatki, gdzie wrzucano je do wykopanych wcześniej dołów.

Tragiczny los polskich jeńców był zbrodnią przeciwko ludzkości, którą ukrywano i za którą przez dziesiątki lat nie brano odpowiedzialności. 13 kwietnia w rocznicę opublikowania przez Niemców w 1943 informacji o odkryciu w ZSRR masowych grobów oficerów Wojska Polskiego, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.

FACEBOOK INSTAGRAM YOUTUBE TWITTER WCAG

Bądź na bieżąco

NEWSLETTER