2018-02-01
Autor: Katarzyna Podczaska
Macew
MACEW
Gmina Gołuchów
Dwór Hansa Leopolda von Ohnesorge z ok. 1915 r.-po 1935 r.
Fot. Katarzyna Podczaska 2018.
POŁOŻENIE: Założenie dworskie znajduje się w centrum wsi, po północnej stronie drogi przebiegającej przez miejscowość. 51°49’48,3600” N 17°58’41,8501” E.
DWÓR wybudowany został ok. 1915 r. dla Hansa Leopolda von Ohnesorge. Po 1935 r., gdy został rozebrany stary dwór, przejął jego rolę. W tym celu został rozbudowany. Jest to obiekt murowany, parterowy, posiadający narożne przypory i użytkowe poddasze. Nakryty jest dachem dwuspadowym z naczółkiem od zachodu. Od południa znajduje się parterowy ganek 4-kolumnowy. Kolumny wykonane są z piaskowca, a wznosząca się na nich konstrukcja trójspadowego dachu jest drewniana. Od północy wznosi się piętrowa wieża, nakryta dachem ostrosłupowym, zakończonym kulą. Dobudowana część wschodnia nakryta jest tarasem, posiadającym murowaną balustradę. Zachowała się oryginalna stolarka drzwiowa, kute kraty i ażurowa kuta balustrada ganku, a wewnątrz – łazienka z białą glazurą i w pomieszczeniach zachodnich – sztukaterie na suficie.
PARK założony został w połowie XIX w. Obecnie zajmuje obszar 2,02 ha i posiada kształt wydłużonego wieloboku. Przecięty jest bezimiennym ciekiem wodnym. Na obrzeżu południowym zachowała się słupki po dawnej bramie wjazdowej. Drzewostan składa się z ok. 30 modrzewi i ok. 20 sosen. Warto zwrócić uwagę na grupę daglezji zielonej w narożniku południowo-zachodnim, a w centrum – 13 okazów dębów czerwonych. Przy obrzeżu północnym biegnie szpaler dębów, lip i kasztanowców. 4 dęby i 1 jesion posiadają wymiary pomnikowe.
WŁAŚCICIELE:
- 1410 - król Władysław II zapisał na Macewie 200 grzywien Janowi z Kalinowy h. Zaremba, kasztelanowi santockiemu
- 1453-1462 – Iwon z Siedlemina, syn ww. Jana z Kalinowy, wraz z żoną Katarzyną
- 1463 - 3 łany sołeckie i 2 osiadłe mają Jan senior, Jan Goldin, Jan Janusz i czwarty NN (Benedykt?), dziedzice Siedlemina, synowie ww. Iwona
- 1468 - Jan (senior), Janusz z Siedlemina, Jan – kleryk, Mikołaj, mieszczanin kaliski
- 1471 – Benedykt Węgrzynowski alias Maczewski, Jan starszy i Jan młodszy z Siedlemina
- 1481 - Jan senior i Janusz, bracia z Siedlemina
- 1487-przed 1522 – część - Maciej Maczewski z Jedlca z żoną Dorotą i córkami Anną, Zofią i Katarzyną oraz synem Wojciechem Pacanowskim; część – Jakub
Siedlemiński z Siedlemina i Brzezia (zm. przed 1505)
- 1521 – Bernard Siedlemiński
- 1522 – część - Jakub Jedlecki zwany „Mixti”; część – Rafał Leszczyński h. Wieniawa, biskup przemyski, dziedzic Gołuchowa
- do 4. ćw. XVIII w. - wieś należała do rozległego kompleksu dóbr gołuchowskich, tzw. Gołuchowszczyzny
- 1788-1805 - Ignacy Suchorzewski h. Zaremba
Ignacy Suchorzewski, portret z kościoła w Tursku, wg Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. V, województwo poznańskie, z. 19, powiat pleszewski, pod red. T. Ruszczyńskiej
i A. Sławskiej, Warszawa 1959, fig. 43.
- 1805 - Kajetan z Bobowy i Miłkowic Miłkowski h. Abdank
- ok. 1809 – Andrzej Miłkowski, syn ww. Kajetana, komornik graniczny wschowski, z żoną Marią Marcjanną Pruską h. Leliwa
- 1844-1865 – Konstanty Miłkowski, syn ww. Andrzeja
- 1865 – Franciszek Miłkowski, brat ww. Konstantego
- 1877-1879 - Teodor Szeliski h. Lubicz, dziedzica Przedborowa i jego żona Antonina Emilia Karśnicka h. Jastrzębiec
- 1879 - pułkownik armii niemieckiej, Carl von Voss z Witaszyc
- 1892-1905 - Klara Marie Elisabeth von Ohnesorge (z d. von Voß), wdowa po majorze Feodorze von Ohnersorge
- 1905-1915 - szambelan Hans Leopold von Ohnersorge, syn ww. Klary i Feodora
- 1915-1930 - Frieda z d. Böckmann, żona Ferdinanda von Leckowa z Głusek i Lekowa, królewsko-pruskiego majora
- 1930 - Państwowy Bank Rolny; Bank przeznaczył majątek na parcelację, ale ze względu na wysoką cenę działek, nie został wykupiony; dopiero po obniżeniu ceny
znalazło się 4 nabywców spośród gospodarzy, a resztówkę zakupił hr. Stefan Zamoyski h. Jelita z Jedlca ok. 1935 r.
Literatura:
Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. VIII, wyd. i opr. A. Gąsiorowski i T. Jasiński, Warszawa-Poznań 1989; Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen, Berlin 1872; Cieślak T., Nadzieje i rzeczywistość. Ziemia pleszewska w latach 1945-1947, Rocznik Pleszewski 2012, s. 243- 269; Güter=Adressbuch der Provinz Posen, Stettin 1907; Kąsinowska R., Gołuchów. Rezydencja magnacka w świetle źródeł, Gołuchów 2006; Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, t. 2 (M-Z), Poznań 1922; Kurtzgefasstes Staatistisches Handbuch der Provinz Posen (…), Posen 1865; Małyszko S., Gajda Ł., Majątki wielkopolskie, t. II, Powiat pleszewski, Szreniawa 1997; Niederstetter J., Verzeichnis sammtlicher Ritter-und anderer selbstandigen grosseren Güter der Provinz Posen mit Angabe ihrer Besitzer, Posen 1859; Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, wyd. J. N. Bobrowicza, Lipsk 1846; Powiat kaliski w XVI wieku, Warta. Tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu, nr 632 z 8 VIII 1886 r., s. 5568-5569; nr 633 z 15 VIII 1886, s. 5576-5578; nr 634 z 22 VIII 1886 r., s. 5564-5566; nr 635 z 29 VIII 1886 r., s. 5572-5574; nr 636 z 5 IX 1886 r., s. 5778-5780; nr 637 z 12 IX 1886 r., s. 5809-5811; nr 638 z 19 IX 1886 r., s. 5816-5818; nr 639 z 26 IX 1886 r., s. 5603; nr 640 z 3 X 1886 r., s. 5611; nr 641 z 10 X 1886 r., s. 5619; nr 642 z 17 X 1886 r., s. 5628-5630; nr 643 z 24 X 1886 r., s. 5636-5638; nr 644 z 31 X 1886 r., s. 5645-1648; nr 645 z 7 XI 1886 r., s. 5652-5654; nr 646 z 14 XI 1886 r., s. 5659-5661; nr 647 z 21 XI 1886 r., s. 5669-5670; nr 648 z 28 XI 1886 r., s. 5676-5678; nr 649 z 5 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5693-5695; nr 651 z 19 XII 1886 r., s. 5700-502; nr 652 z 26 XII 1886 r., s. 5708-5710; nr 653 z 9 I 1887 r., s. 5716-1718; nr 654 z 16 I 1887 r., s. 5724-5726; nr 655 z 23 I 1887 r., s. 5733-5734; nr 656 z 30 I 1887 r., s. 5741-5742; nr 657 z 6 i 13 II 1887 r., s. 5748-5749; nr 658 z 20 II 1887 r., s. 5755-5756; nr 659 z 27 II 1887 r., s. 5768; nr 660 z 6 III 1887 r., s. 5772-5774; nr 661 z 13 III 1887 r., s. 5781-5782; nr 662 z 20 III 1887 r., s. 5790; nr 663 z 27 III 1887 r., s. 5797; nr 664 z 3 IV 1887 r., s. 5806; nr 665 z 10 IV 1887 r., s. 5814; nr 668 z 1 V 1887 r., s. 5888; nr 669 z 8 V 1887 r., s. 5846; nr 671 z 22 V 1887 r., s. 5861; nr 672 z 29 V 1887 r., s. 5869-5870; nr 673 z 5 VI 1887 r., s. 5877-5878; nr 675 z 19 VI 1887 r., s. 5892-5893; nr 676 z 26 VI 1887 r., s. 5901-5902; nr 677 z 3 VII 1887 r., s. 5909; nr 678 z 10 VII 1887 r., s. 5918; nr 679 z 17 VII 1887 r., s. 5925; Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa 1884; Żychliński T., Stosunek polskiej a niemieckiej większej własności w Wielkiem Księstwie Poznańskiem przed 30 laty a dzisiaj, Poznań 1978; Familie: Feodor von Ohnesorge/Klara Marie Elisabeth von Voß, Kaestner & von Urach’s Genealogische Adelsdatenbank; Teki Dworzaczka.
