STRONA GŁÓWNA

ŁĘG
Gmina Czermin
Dwór Stanisława Brzezińskiego z 4. ćw. XIX w.

POŁOŻENIE: Założenie dworskie zlokalizowane jest w północnej części wsi, po zachodniej stronie koryta rzeczki Gorbacz. 52°01’06” N 17°47’25” E.


DWÓR wybudowany został w 4. ćwierci XIX w. Jest to budynek ceglany, parterowy, człony boczne zaś – piętrowe, nakryte osobnymi dachami dwuspadowymi. Posiada plan prostokąta. Główne wejście znajduje się w fasadzie, poza tym są dwa boczne wejścia do sieni. Elewacje są ozdobione boniowaniem i profilowanym gzymsem międzykondygnacyjnym, szczyty zaś – gzymsem schodkowym. Okna zamknięte są płasko.

PARK zachowany jest fragmentarycznie. Powstał w 3. ćwierci XIX w Został przekształcony i przetrzebiony przed 1911 r. zachowały się pojedyncze drzewa i fragment alei dojazdowej.

WŁAŚCICIELE:

- 1396-przed 1411 – sędzia Pietrasz (Piotr) Laska Łęski z żoną Febronią z Kuchar
- przed 1411-1416 - Febronia „Lasczyna”, wdowa po ww. Pietraszu, z synami Piotrem, Michałem i Janem, od 1416 r. żona Przedbora z Przechodów (zm. przed 1419)
- 1422-1447 – Jan, Piotr i Michał h. Laska, synowie ww. Pietrasza
-  1462/1463 – ¼ część - Stanisław Łęski h. Laska; ¼ część – Katarzyna Łęska, żona Szymona Strzedzewskiego
- 1468 -  Apolonia, córka Jana z Biskupic i Łęgu, żona Macieja Aarona z Małych Mroczek i Dąbrowy
- 1476-1482- rodzeństwo Anna, Katarzyna (żona Wincentego Chwalibogowskiego), Bogusz, Marcin Biskupski, Konrad z Turska
- 1499 – Małgorzata z Chwalibogowskich h. Szreniawa, córka ww. Katarzyny z Łęgu i Wincentego Chwalibogowskiego, żona  Wierzbięty Mruka z Bobrownik
              Bobrownickiego h. Niesobia
- 1507 - siostry Katarzyna i ww. Małgorzata (żona Wierzbięty Mruka Bobrownickiego), córki Wincentego Chwalibogowskiego z Biskupic h. Szreniawa i
              Katarzyny z Łęgu;
- 1516 – połowa – Jan Piątkowski z żoną Barbarą Łęską; połowa – Małgorzata Łęska
- 1532-1535 – Jakub, Marcin, Bartłomiej i Wojciech Łęscy alias Piątkowscy, synowie ww. zm. Jana
- 1553 -  połowa - Marcin Łęski; połowa – Bartłomiej Łęski
-  przed 1591  - połowa - Wojciech, Łukasza, Barbara i Anna Łęscy, dzieci ww. Marcina; połowa – Jan (do 1568) i Piotr Łęscy (do 1588), synowie ww. Bartłomieja
- 1591-1603 – część – Łukasz Łęski, syn Marcina i Sośnickiej; część – Marcin, Stanisław, Feliks Łęscy, synowie zm. Kaspra
- 1603 – część - Łukasz Suchorzewski h. Zaremba; część – Bartłomiej Suchorzewski
- 1596-1602 – część - Tyburcy Magnuski
- 1602 – część - Świętosław Gniazdowski h. Korab
- 1608 - Piotr Łęski, syn zm. Bartłomieja; Łukasz Suchorzewski i ww. Świętosław Gniazdowski
- 1611 – część – Jan Łęski, syn ww. Piotra; części – Andrzej, Wojciech i Bartłomiej Suchorzewscy
- 1613-1618 – część - Piotr Chraplewski z żoną Anną Golską; 1618 – część - Jan Łęski, syn zm. Piotra
- 1620-1624 - ww. Jan Łęski i Świętosław Gniazdowski
- 1624 – Jan z Rusinowa Wolski, komornik graniczny kaliski
- do 1631 - Jan Poklękowski h. Nałęcz
- 1631 - Jan Biernacki h. Poraj
- 1634-1642 - Jan z Rusinowa Wolski, komornik graniczny kaliski
-  1642 - Samuel i Krzysztof Wolscy, synowie ww. Jana
- ? - Andrzej z Mikorzyna Węgierski h. Belina
- 1670 - część - Stanisław Suchorzewski h. Zaremba, starosta pyzdrski; część - Władysław Michał Skoraszewski h. Abdank, chorąży poznański
- 1681 - część - małżonkowie Stanisław i Zofia Anna z Kołaczkowskich Kłosowscy
- do 1685 - Stanisław Zaremba Suchorzewski, starosta pyzdrski, z żoną Katarzyną Sierakowską
- 1685-1692 - Wojciech Krąkowski h. Trąby, kasztelan krzywiński
- 1692 - Bartłomiej Swinarski h. Poraj
- 1701-1720 - Kazimierz Meyer, wojski inflancki, komornik graniczny kaliski, wraz z żoną Reginą Barbarą Chrzanowską i braćmi Mikołajem, Janem i Stanisławem
                       Meyerami
- do 1720 - Stanisław Lewald Mejer, brat ww. Kazimierza, wojski inflancki
- 1720-1736 – Magdalena Meyerówna, córka ww. Stanisława, żona Jana Antoniego Rożnowskiego
- po 1736-1775 - Marianna Rożnowska, żona Jana Szarzyńskiego
- 1779 – Damęccy
- ? – Bońkowscy
- 1785 - Pruscy h. Leliwa i Gozimirskich h. Bończa
- 1789 - Izabela Gajewska, kasztelanowa nakielska
- 1799 - Barbara Pruska h. Leliwa
- 1846-1850 - Józef Pruski, dziedzic Grabu, z żoną Serafiną Zofią Sczaniecką h. Ossoria
- 1850-1868 - Pelagia Franciszka Ludwika Pruska, córka ww. Józefa, z mężem Nepomucenem Tadeuszem Radońskim h. Jasieńczyk
- 1862-przed 1877 - Franciszek Jan Dobrzycki h. Leszczyc z 1. żoną Heleną Radońską h. Jasieńczyk, 2. żoną Zofią Marią Wierzbińską h. Nałęcz
- przed 1877 - Zofia z Wierzbińskich Dobrzycka
- 1886-1896 - Stanisław Brzeziński h. Lubicz z żoną Zofią Schulz
- 1896 - rotmistrz Leopold Witt
- po 1897 - Komisja Kolonizacyjna
- do 1905 – całkowita parcelacja majątku.

Literatura:

Kodeks Dyplomatyczny Wielkopolski, t. XI, wyd. A. Gąsiorowski, T. Jasiński, T. Jurek i I. Skierska, Poznań 1999; Adressbuch des Grundbesitzes im Grossherzogthum Posen, Berlin 1872; Cieślak T., Nadzieje i rzeczywistość. Ziemia pleszewska w latach 1945-1947, Rocznik Pleszewski 2012, s. 243- 269; Güter=Adressbuch der Provinz Posen, Stettin 1907; Jurek T., Nieznane zapiski heraldyczne z ksiąg sądowych kaliskich w XV wieku, Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego, n.s., t. 1: 1993, s. 134-147; Kozierowski S., Badania nazw topograficznych na obszarze dawnej zachodniej i środkowej Wielkopolski, Roczniki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk 47: 1920, t. 1 (A-Ł), Poznań 1921; Kurtzgefasstes Staatistisches Handbuch der Provinz Posen (…), Posen 1865; Małyszko S., Gajda Ł., Majątki wielkopolskie, t. II, Powiat pleszewski, Szreniawa 1997; Niederstetter J., Verzeichnis sammtlicher Ritter-und anderer selbstandigen grosseren Güter der Provinz Posen mit Angabe ihrer Besitzer, Posen 1859; Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego, wyd. J. N. Bobrowicza, Lipsk 1846; Powiat kaliski w XVI wieku, Warta. Tygodnik poświęcony nauce, rozrywce i wychowaniu, nr 632 z 8 VIII 1886 r., s. 5568-5569; nr 633 z 15 VIII 1886, s. 5576-5578; nr 634 z 22 VIII 1886 r., s. 5564-5566; nr 635 z 29 VIII 1886 r., s. 5572-5574; nr 636 z 5 IX 1886 r., s. 5778-5780; nr 637 z 12 IX 1886 r., s. 5809-5811; nr 638 z 19 IX 1886 r., s. 5816-5818; nr 639 z 26 IX 1886 r., s. 5603; nr 640 z 3 X 1886 r., s. 5611; nr 641 z 10 X 1886 r., s. 5619; nr 642 z 17 X 1886 r., s. 5628-5630; nr 643 z 24 X 1886 r., s. 5636-5638; nr 644 z 31 X 1886 r., s. 5645-1648; nr 645 z 7 XI 1886 r., s. 5652-5654; nr 646 z 14 XI 1886 r., s. 5659-5661; nr 647 z 21 XI 1886 r., s. 5669-5670; nr 648 z 28 XI 1886 r., s. 5676-5678; nr 649 z 5 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5682-5684; nr 650 z 12 XII 1886 r., s. 5693-5695; nr 651 z 19 XII 1886 r., s. 5700-502; nr 652 z 26 XII 1886 r., s. 5708-5710; nr 653 z 9 I 1887 r., s. 5716-1718; nr 654 z 16 I 1887 r., s. 5724-5726; nr 655 z 23 I 1887 r., s. 5733-5734; nr 656 z 30 I 1887 r., s. 5741-5742; nr 657 z 6 i 13 II 1887 r., s. 5748-5749; nr 658 z 20 II 1887 r., s. 5755-5756; nr 659 z 27 II 1887 r., s. 5768; nr 660 z 6 III 1887 r., s. 5772-5774; nr 661 z 13 III 1887 r., s. 5781-5782; nr 662 z 20 III 1887 r., s. 5790; nr 663 z 27 III 1887 r., s. 5797; nr 664 z 3 IV 1887 r., s. 5806; nr 665 z 10 IV 1887 r., s. 5814; nr 668 z 1 V 1887 r., s. 5888; nr 669 z 8 V 1887 r., s. 5846; nr 671 z 22 V 1887 r., s. 5861; nr 672 z 29 V 1887 r., s. 5869-5870; nr 673 z 5 VI 1887 r., s. 5877-5878; nr 675 z 19 VI 1887 r., s. 5892-5893; nr 676 z 26 VI 1887 r., s. 5901-5902; nr 677 z 3 VII 1887 r., s. 5909; nr 678 z 10 VII 1887 r., s. 5918; nr 679 z 17 VII 1887 r., s. 5925; Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa 1884; Ziółkowski J., Podręcznik statystyczno-adresowy większej własności polskiej w W. Księstwie Poznańskiem i Prusach Zachodnich, Poznań 1890; Żychliński T., Kronika żałobna rodzin wielkopolskich od 1863-1876 r. z uwzględnieniem ważniejszych osobistości zmarłych w tym przeciągu czasu w innych dzielnicach Polski i na obczyźnie, Poznań 1877; Żychliński T., Stosunek polskiej a niemieckiej większej własności w Wielkiem Księstwie Poznańskiem przed 30 laty a dzisiaj, Poznań 1978; Teki Dworzaczka.