Ta strona używa plików cookie w celu usprawnienia i ułatwienia dostępu do serwisu oraz prowadzenia danych statystycznych. Dalsze korzystanie z tej witryny oznacza akceptację tego stanu rzeczy.
Polityka Prywatności    Informacja o przetwarzaniu danych osobowych    AKCEPTUJĘ
MZD logo Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy

 

 

STRONA GŁÓWNA

2016-11-05

Autor: Stanislaw Borowiak

STEFAN CZARNECKI (1893-1945)

Trzeci z synów JÓZEFA CZARNECKIEGO (1857-1922) i STANISŁAWY Z LIPSKICH (1863-1948). W okresie I wojny światowej był żołnierzem kawalerii pruskiej, a następnie powstańcem wielkopolskim i oficerem 16 pułku ułanów, w którego szeregach wział udział w wojnie polsko bolszewickiej - za wykazaną wówczas odwagę na polu walki odznaczony został KRZYŻEM VIRTUTI MILITARI. Po śmierci ojca w 1922 r. zarządzał majątkiem dobrzyckim, który do 1939 r. pozostał własnością Stanisławy z Lipskich i jej niezamężnych córek, Stefan natomiast w 1932 r. po swym wuju (także Stefanie) odziedziczył Siekowo i Trzebosz.

W 1939 r. dzięki ostrzeżeniu ziemianina niemieckiego von Stengla, wówczas pułkownika Wehrmachtu, uniknął aresztowania – jego nazwisko znajdowało się na gestapowskiej liście skazanych na śmierć. Podczas wojny pracował jako urzędnik Państwowego Banku Rolnego w Warszawie, a następnie administrator majątku Gustawa Bławdziewicza w Nowym Mieście nad Pilicą. Tuż po wkroczeniu wojsk sowieckich, 17 stycznia 1945 r. został aresztowany przez NKWD i wywieziony do kopalni na Workucie, gdzie zmarł z głodu trzy miesiące później. Pięćdziesiąt lat później, już w niepodległej Polsce odbył się jego symboliczny pogrzeb - 6 kwietnia 1995 r. urnę z dokumentami i odznaczeniami zmarłego oraz ziemia z dobrzyckiego parku złożono w grobie pochowanej na Powązkach jego siostry JANINY (1902-1978).

Także dla części rodzeństwa Stefana Czarneckiego wojenne i powojenne losy ułożyły się wyjątkowo tragicznie – jego starsze siostry Jadwiga (1888-1944) i Maria (1889-1944) zginęły w Powstaniu Warszawskim we wrześniu 1944 r., a najmłodsza z rodzeństwa, wspomniana już wczesniej Janina, za działalność w Zrzeszniu WiN, po aresztowaniu w 1947 r. skazaniu w głośnym procesie jego IV Zarządu Głównego w 1950 r., była aż do 1957 r. więziona w Fordonie i Inowrocławiu.

Po lewej Stefan Czarnecki jako uczeń gimnazjum, w środku w mundurze pruskim w 1915 r., po prawej w mundurze WP w okresie powojennym.




Źródła i literatura:


R. Kąsinowska, Dobrzyca. Fortalicja. Pałac. Muzeum, Dobrzyca 2007.
Dardanele. Delegatura WiN za granica (1946-1949), red. S. Rostowrowski, Wrocław 2000.
D. Eska, Z archiwum Czarneckich z Dobrzycy. Informacja dla ośrodka "KARTA", "Notatki Dobrzyckie" nr 10 (październik 1995), s. 16-17.
Życiorys Stefana Czarneckiego [z 1933 r.], "Notatki Dobrzyckie" nr 10 (październik 1995), s. 17.
Opis czynów wg świadków - fakty z wojny polsko bolszewickiej 1920 r., na podst materiałów D. Eski oprac M. Karalus, "Notatki Dobrzyckie" nr 10 (październik 1995), s. 18.
D. Eska, Symboliczny pogrzeb śp. Stefana hr. Czarneckiego w Warszawie, "Notatki Dobrzyckie" nr 10 (październik 1995), s. 17-18.

FACEBOOK INSTAGRAM YOUTUBE TWITTER WCAG

Bądź na bieżąco

NEWSLETTER