STRONA GŁÓWNA

225 lat temu, 3 maja 1791 r. na Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie, po wielogodzinnych obradach, przyjęta została Ustawa Rządowa. Już uchwalający ją posłowie i senatorowie Sejmu, zwanego później Wielkim lub Czteroletnim, uświadamiali sobie rangę tego wydarzenia. Choć przyświecające im wówczas nadzieje na skuteczną reformę państwa i wyrwanie go z niemal wiekowej obcej zależności nie spełniły się, Konstytucja 3 maja pozostała dla kolejnych pokoleń symbolem brutalnie zduszonego przez zaborców dążenia do niepodległości, którego znaczenie dla kształtującej się w XIX w. nowoczesnej polskiej świadomości narodowej i historycznej trudno wręcz przecenić. Poza ściśle narodowym, nie można też zapominać o uniwersalnym aspekcie Ustawy Rządowej – wybitnego dzieła oświeceniowego prawodawstwa.

Powyższe, skrótowo tylko naszkicowane, treści związane z dziełem Trzeciego Maja i pamięci o nim, stara się przybliżyć tegoroczna wystawa eksponowana pomiędzy 3 maja a 2 października w dobrzyckim pałacu – rezydencji generała Augustyna Gorzeńskiego, bliskiego współpracownika króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i członka-założyciela Zgromadzenia Przyjaciół Konstytucji Rządowej.

Większość prezentowanych na niej obiektów pochodzi ze zbiorów warszawskiego bibliofila p. Wojciecha Kochlewskiego, bez którego wszechstronnej pomocy powstanie wystawy nie byłoby możliwe. Spośród pochodzących z Jego zbiorów starych druków, prasy i pism ulotnych na szczególną uwagę zasługują dwa wydrukowane 5 maja 1791 r. pierwodruki Ustawy Rządowej, w tym zwłaszcza egzemplarz uwierzytelniony w grodzie warszawskim, co nadało mu rangę oficjalnego dokumentu Konstytucji. Jako jeden z zaledwie czterech istniejących, uwierzytelnionych w ten sposób pierwodruków, stanowi on bowiem bezcenna pamiątkę narodową.

Na wystawie obejrzeć będzie można również wypożyczone z Muzeów Narodowych w Kielcach, Krakowie, Poznaniu i Warszawie oraz Muzeum Ziemi Koźmińskiej dzieła malarstwa, grafiki i medalierstwa, spośród których wymienić warto zwłaszcza pochodzący z Muzeum Narodowego w Poznaniu, a eksponowany na co dzień w Gołuchowie, portret Stanisława Augusta Poniatowskiego pędzla Marcelo Bacciarellego, który za czasów generała Augustyna Gorzeńskiego zdobił wnętrze dobrzyckiego pałacu.

Wernisaż wystawy rozpocznie się w pałacu w Dobrzycy 3 maja o godz. 14.00. W jego trakcie wysłuchać będzie można wystąpień p. Wojciecha Kochlewskiego oraz prof. dr. hab. Michała Zwierzykowskiego, Kierownika Zakładu Historii Nowożytnej Instytutu Historii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu, którzy przybliżą historyczny kontekst wystawy i znaczenie eksponowanych na niej obiektów.